Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2013

ΘΟΥΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΧΡΥΣΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

ο "Χρυσορρόης" ποταμός,

 Ογδοήκοντα στάδια μακριά, από τη παραλία των Φαρών, "εν μεσογαίω", κάπως έτσι γράφει ο Παυσανίας, ορίζοντας το τόπο που έρεε ο "Χρυσορρόης" ποταμός, που είναι ακόμα εκεί.  μόνο  έτσι σήμερα γεμάτος τσιμέντο, ορόσημο γίνεται ενός εφιάλτη  από το πέρασμα των Φράγκων και των γραικύλων,
Γι΄αυτό και πάλι να φύγεις θέλεις, να μη βλέπεις αυτό το βιασμό της φύσης, της μνήμης και της ιστορίας`  να χαθείς πάνω στους κοντινούς λόφους,   να βρεις τα σημάδια από τις αρχαίες πόλεις,  τα ερείπια από τους ναούς, τα θέατρα και τα κάστρα των Μυκηναίων  και δίπλα τους τ’ άλλα  μεγάλα τείχη  που έχτισε ο μεγάλος Θηβαίος στρατηγός Επαμεινώνδας, 
Να συλλογιστείς θέλεις, κει πάνω στους λόφους, "στα Ελληνικά" παραδίπλα  στα «Καταφύγια»  που λένε οι χωριάτες του Μυκηναϊκούς τάφους όπου, αποθέτανε λατρευτικά οι Ατρείδες τους νεκρούς τους. 
Να βηματίσεις παραδίπλα στ’  αχνάρια που άφησαν  Μεσσήνιοι φυγάδες, Δωριείς, και πιο ψηλά να βρεις τις γραφές από τα περάσματα του Νικηταρά και του Παπαφλέσσα πούβαζε "μεσ' το θυμιατό μπαρούτι για λιβάνι" πρωτοξεκινώντας την Επανάσταση του 1821.... 




 Ο "ΧΡΥΣΟΡΡΟΗΣ",  το "τζιρόρεμα" που λένε  σήμερα  οι κάτοικοι της γύρω περιοχής, βορινά, πριν το γεφυράκι που υπάρχει εκεί και πριν διασχίσει την Θουρία,  ντροπιαστικά γεμάτος πλαστικές σακούλες και απορρίμματα,     και ας το ξέρανε, από παλιά, οι ντόπιοι, πως χρυσάφια κατέβαζε με τα νερά του ! (φωτ. 30-10-2013).

Όλοι το ξέρανε,  πως κατέβαζε με τα νερά του, ψήγματα χρυσού, και τρέχανε οι γυναίκες και παιδιά και ηλικιωμένοι,   με κρησάρες, τσιμπιδάκια και  δακτυλήθρες, και  μαζεύαν κόκκους χρυσού, να παγαίνουνε μετά στη Καλαμάτα, να πουλάνε, στους σαράφηδες και χρυσοχόους, για το χαρτζιλίκι τους.
Έτσι γινότανε μέχρι το 1945 περίπου. Μου τόλεγε ο πατέρας μου που γεννημένος στην ΄Ανθεια ήτανε, και τα ίδια μου λέγανε μετά, ο μπάρμπα Αντώνης και ο Ντίνος Ζέρβας στην Άνθεια, που όλο υποσχέσεις ήτανε πως θα  μου δείξουν  και το μέρος που μαζεύανε τους κόκκους χρυσού, κει κάτω στην καθαρή άμμο που σωρευότανε στην άκρες του «Ξερίλα»,   κάτω από το εκκλησάκι  των "Αγίων Αναργύρων", και υπολείμματα πέτρινων πάγκων, δίπλα στο εκκλησάκι, που λέγανε πως εκεί επεξεργασία κάνανε οι Μυκηναίοι που συνήθειο είχανε να "χρυσώνουνε" τους νεκρούς τους, και για κάτι "κατακόμβες" μιλάγανε κάτω από το εκκλησάκι, αλλά εγώ χρόνο δεν είχα, να τρέχω στις ερημιές, μέχρι που δεν προλάβαμε, γιατί  εκείνοι φύγανε  για το μεγάλο ταξίδι και χάθηκε η γνώση και οι ιστορίες τους.
Όμως να το ξέρετε, ας έχει ξεχαστεί, ότι το 1899 ο Αναστ. Κουτουμάνος  είχε στείλει ψήγματα χρυσού από το "Χρυσορρόη",  στον τότε Υπουργό Οικονομικών  Σιμόπουλο, να τα δούνε οι Αθηναίοι να τα ξετάσουνε, μήπως ενδιαφερθεί κανείς και στείλουν  ειδικούς  να ελέγξουν  αν υπάρχει κοίτασμα και πόσο εκμεταλλεύσιμο  είναι. 
Τίποτα όμως ποτέ δεν έγινε  και το 1908 ο  Κουτουμάνος  σε αναφορά του γράφει ότι :

 « Ουδαμού ανεγράφετο και ουδείς εγίγνωσκεν  ότι εν τη περιφερεία των Καλαμών κατά προϊστορικούς  χρόνους διενεργείτο μεγάλη παραγωγή σιδήρου και δη χάλυβος αρίστης ποιότητος, και ημείς αφορμήν… λαβόντες προς εξερεύνησιν και εξήγησιν των …..της Θουρίας, ανευρισκομένων ψηγμάτων καθαρού χρυσού ...ηναγκάσθημεν  να προβώμεν εις  Γεωλογικάς και ορυκτολογικάς, κατά το εφικτόν ημών, μελέτας, εξ’ ων προέκυψε και η ανέυρεσις του…  μαγγανιομιγούς σιδήρου, εξ’ ούτινος μεγάλην, καθ’ α εξάγεται εκ των εν αυτώ συναντωμένων στοών, εν αις καταφανέστατα τα ίχνη της σμίλης των αρχαίων, ποσότητα εξήγαγον οι αρχαίοι......».


Και  ευτυχώς!, ποτέ, τίποτα δε γινότανε, κανένα ενδιαφέρον από κανέναν  υπήρξε, και καλλίτερα που γίνηκε έτσι,  να μένει δηλαδή  ο τόπος ανέγγιχτος, μέσα στην εγκατάλειψη και τη σιωπή και τη λησμονιά του,  γιατί μόνο έτσι σωζόταν από το Κράτος των Αθηνών, που θα ΄ρχότανε  μόνο να πάρει, ληστεύοντας και καταστρέφοντας , όπως γινότανε  πάντοτε σε τούτο το τόπο... 
Και συνέχισε ο  Κουτουμάνος να γράφει, να  βασανίζεται, να θυμίζει και να ενοχλεί με τις αναφορές του, ακόμα και το 1938 γράφοντας ότι :

«...Νυν με αφετηρία πάλιν τας Καλάμας ας κατευθυνθώμεν προς δυσμάς  διασχίζοντες την ερυβώλακα Μεσσηνίαν… Εάν διέλθωμεν δια Θουρίας…. Θα ακούσωμεν παρά τούτων, ότι εν  τοις ρείθροις των εκεί και παρά ταις οικίαις της  δυτικής πλευράς χειμάρρου συναντώνται από παλαιών χρόνων ψήγματα χρυσού κατειργασμένου εις σχήματα  ακίδων, φυλλαρίων, αλυσίδων, διατρήτων χανδρών κτλ.    εξ' ων και εγώ αυτός εκεί που δια πλύσεως της    άμμου, ην έλαβον…. εντός    κεκλιμένης σκάφης εύρον, άτινα και απέστειλα…τω αειμνήστω Αναργ. Σιμόπούλω,  Υπουργώ τότε των Οικονομικών. Επίσης εις ολίγην από  του ειρημένου χωρίου απόστασιν και εις θέσιν  «Ελληνικά» ανεύρον τότε μεγαλοπρεπή δεξαμενήν  λελαξευμένην επί συμπαγούς ψαμμίτου, και προσέτι   ενιαχού του εκεί ελαιώνος εύρον υδροσωλήνας μετά  αφθόνου υλικού πηλίνων συμφυρμάτων...». 

 Όλοι λοιπόν ξέρανε για το χρυσό, ακόμα και κείνος ο περίφημος παλιός θουριάτης γιατρός, ο  "γέρο Τσάκαλος" θυμότανε, μέχρι το 1975, το χρυσό που κατέβαζε με τις βροχές ο «Ξερίλας» δημοσιεύοντας  τότε στις εφημερίδες ότι :

 «Ενθυμούμαι...ότι εις τον Ξερίλα αυτό, μετά τα πρωτοβρόχια, πήγαιναν ορισμένοι κάτοικοι της περιοχής και μάζευαν ψήγματα χρυσού….Τα ψήγματα αυτά του χρυσού τα εμάζευαν άλλοι με τσιμπιδάκια και άλλοι με βελόνες και τα τοποθετούσαν μέσα σε δαχτυλήθρες του ραψίματος. Όταν εμάζευαν αρκετή ποσότητα, την πουλούσαν στους χρυσοχόους, ιδίως της Καλαμάτας. Περιοχή την οποία προτιμούσαν για το μάζεμα των ψηγμάτων ήτανε τα μέρη της κοίτης του Ξερίλα που βρισκόταν στο ύψος της μονής Αγίων Αναργύρων. Διαλέγανε χώρους μέσα στη κοίτη, κοντά στις όχθες του χειμάρρου και σε λακκούβες με άμμο. Φαίνεται πως εκεί ευρίσκανε τα περισσότερα ψήγματα χρυσού».

Και είναι ο Χρυσορρόης, που "ξερίλα" τον λένε σήμερα, κολοβωμένος, και άγνωστο γιατί, τεχνικό τσιμεντένιο έργο  έγινε,  τσιμεντένιος ανοιχτός οχετός, να τρέχουνε «τα όμβρια» και άλλα ύδατα, όπως κάνανε και στο Νέδοντα ποταμοχείμαρρο  της Καλαμάτας,  γιατί φαίνεται  έτσι  πια, συνηθίζουν να κάνουνε στα  ποτάμια, στο τόπο. στη μνήμη και την ιστορία μας, οι ανά τετραετία εκλεγόμενοι άρχοντες ,  γραικύλοι…



Ο Χρυσορρόης,  από τα βορινά, μετά το γεφυράκι,  μπαίνοντας στη  Θουρία, όπως  "τσιμενταρισμένος" είναι σήμερα! φωτο 30-10-2013)




ΘΟΥΡΙΑ: Μια υπέροχη "θουριάτικη" αρχιτεκτονική, σημαδεύεται 
οικτρά από το μπετονένιο "ξερίλα".( φωτο 30-10-2013)

Σημειώσεις : 
1/ο γιατρός, Δημήτριος Τσάκαλος  γεννήθηκε στη Θουρία το 1902 και σπούδασε ιατρική στην Αθήνα και στη συνέχεια σπούδασε φυματιολόγος στην Ελβετία. Έγραψε πολλά επιστημονικά συγγράμματα και ήταν γνωστός μεγάλου κύρους επιστήμονας. Άγνωστος και απόλυτα ξεχασμένος σήμερα.
2/Υπάρχει η άποψη ότι τα ψήγματα χρυσού, που μαζεύαν οι χωριάτες της περιοχής, τα περισσότερα ήταν κατεργασμένα, γεγονός που γεννά την υποψία ή βεβαιότητα ότι, τα ψήγματα χρυσού ήταν φερτά με τα νερά του χειμάρρου που έρεαν μέσα από μυκηναϊκούς τάφους που σπαρμένος ο τόπος.







Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου